-> Kommentarer till texten
Harbards sång / Hárbarðsljóð
Översatt från fornnordiskan av Andreas Rasch (2019).
Far du fjärran noret, dig skall färjan nekas (© Andreas Rasch 2019)
1.
"Vem är den svennars sven, som står för sundet hinsides?"1.
"Hverr er sá sveinn sveina, er stendr fyr sundit handan?"Färjekarlen svarade:
2.
"Vem är den karlakarl, som kallar över vågen?"Ferjukarlinn svaraði:
2.
"Hverr er sá karl karla, er kallar of váginn?"Tor kvad:
3.
"För du mig över sundet, föder jag dig i morgon; matsäck har jag på ryggen, blir ej en måltid bättre; jag åt i ro, innan jag reste hemifrån, sill och havre; stinn är jag ännu därav".Þórr kvað:
3.
"Fer þú mik um sundit, fæði ek þik á morgun; meis hef ek á baki, verðr-a matr in betri; át ek í hvíld, áðr ek heiman fór, síldr ok hafra; saðr em ek enn þess".Färjekarlen kvad:
4.
"Som arla mödor rosar du måltider; vet du ej till fullo, dystert är ditt hushåll: död, tror jag, att din moder vare".Ferjukarlinn kvað:
4.
"Árligum verkum hrósar þú, verðinum; veizt-at-tu fyrir görla, döpr eru þín heimkynni: dauð, hygg ek, at þín móðir sé".Tor kvad:
5.
"Det säger du nu, som var och en tycker mest sig veta, att min moder död vare".Þórr kvað:
5.
"Þat segir þú nú, er hverjum þykkir mest at vita, at mín móðir dauð sé".Färjekarlen kvad:
6.
"Trots det att du tre goda boningar äger: barbent du står och har bettlares klädsel, inte ens, att du har dina byxor".Ferjukarlinn kvað:
6.
"Þeygi er sem þú þrjú bú góð eigir: berbeinn þú stendr ok hefr brautinga gervi, þatki, at þú hafir brœkr þínar".Tor kvad:
7.
"Styr du hitåt ekan, jag ska din ställning känna, — eller vem är i skeppet, som du håller vid land?Þórr kvað:
7.
"Stýrðu hingat eikjunni, ek mun þér stöðna kenna, — eða hverr á skipit, er þú heldr við landit?"Färjekarlen kvad:
8.
"Hildolf den heter, som mig hålla bad, den rådvise kämpen, som bor i Rådsösund; han hemska män bad mig ej forsla eller hästtjuvar, endast goda och de, som jag grundligt känna; säg du ditt namn, om du vill över sundet fara!"Ferjukarlinn kvað:
8.
"Hildolfr sá heitir, er mik halda bað, rekkr inn ráðsvinni, er býr í Ráðseyjarsundi; bað-at hann hlennimenn flytja eða hrossaþjófa, góða eina ok þá, er ek görva kunna; segðu til nafns þíns, ef þú vill um sundit fara!"Tor kvad:
9.
Säga ska jag mitt namn, trots jag skuldbelagd syns, och hela min art: Jag är Odins son. Meiles broder, och Magnes fader, gudars tunge kämpe vid Tor kan du här döma! Det här vill jag nu fråga, vad du heter".Þórr kvað:
9.
"Segja mun ek til nafns míns, þótt ek sekr séak, ok til alls eðlis: Ek em Óðins sonr, Meila bróðir, en Magna faðir, þrúðvaldr goða, við Þór knáttu hér dæma! Hins vil ek nú spyrja, hvat þú heitir".Färjekarlen kvad:
10.
"Harbard jag heter, jag höljer namnet sällan".Ferjukarlinn kvað:
10.
"Hárbarðr ek heiti, hylk um nafn sjaldan".Tor kvad:
11.
"Varför ska du namnet hölja, när ej du orsak äger?"Þórr kvað:
11.
"Hvat skaltu of nafn hylja, nema þú sakar eigir?"Harbard kvad:
12.
"Om dock jag orsak äger, då ska jag värna varat mitt vid sådana som du är, om ej jag dödsmärkt vare".Hárbarðr kvað:
12.
"En þótt ek sakar eiga, þá mun ek forða fjörvi mínu fyr slíkum sem þú ert, nema ek feigr sé".Tor kvad:
13.
"Harm och lyte mig tycks i det att vada över vågen till dig och väta ursinnet mitt; jag skulle löna kogersven dina okvädingsord, om jag kommer över sundet".Þórr kvað:
13.
"Harm ljótan mér þykkir í því at vaða um váginn til þín ok væta ögur minn; skylda ek launa kögursveini þínum kanginyrði, ef ek kæmumk yfir sundit".Harbard kvad:
14.
"Här ska jag stå och dig hädan bida; fann du ej hårdare man i döde Hrungner".Hárbarðr kvað:
14.
"Hér mun ek standa ok þín heðan bíða; fannt-a þú mann in harðara at Hrungni dauðan".Tor kvad:
15.
"Det vill du nu få, som vi åt Hrungner delade, den storsinte jätten, som ur sten var huvudet gjort; dock lät jag honom falla och framför niga. Vad vann du då medans, Harbard?"Þórr kvað:
15.
"Hins viltu nú geta, er vit Hrungnir deildum, sá inn stórúðgi jötunn, er ór steini var höfuðit á; þó lét ek hann falla ok fyrir hníga. Hvat vanntu þá meðan, Hárbarðr?"Harbard kvad:
16.
"Jag var med Fjölvar fem hela vintrar på den ö, som Allgrön heter; strida vi där kunde och stupade fälla, många att fresta, mör att behaga".Hárbarðr kvað:
16.
"Var ek með Fjölvari fimm vetr alla í ey þeiri, er Algrœn heitir; vega vér þar knáttum ok val fella, margs at freista, mans at kosta".Tor kvad:
17.
"Hurusom snärjde ni era kvinnor?"Þórr kvað:
17.
"Hversu snúnuðu yðr konur yðrar?"Harbard kvad:
18.
"Raska kvinnor vi hade, om av oss de rofyllda blev; hugsvinna kvinnor vi hade, om de oss hulda var; där av sand de snöre tvinnade och ur djup dal gräsmark grävde; jag blev av dem allena främst att råda; jag låg med dem systrarna sju, och hade all deras glöd och gamman. Vad vann du då medans, Tor?"Hárbarðr kvað:
18.
"Sparkar áttu vér konur, ef oss at spökum yrði; horskar áttu vér konur, ef oss hollar væri; þær ór sandi síma undu ok ór dali djúpum grund of grófu; varð ek þeim einn öllum efri at ráðum; hvílda ek hjá þeim systrum sjau, ok hafða ek geð þeira allt ok gaman. Hvat vanntu þá meðan, Þórr?"Tor kvad:
19.
"Jag dräpte Tjatse, den stormodige jätten, upp jag kastade ögonen Allvaldes sons på den höga himlen; de märken är mesta av mina verk, de som alla män sedan kan se. Vad vann du då medans, Harbard?"Þórr kvað:
19.
"Ek drap Þjaza, inn þrúðmóðga jötun, upp ek varp augum Alvalda sonar á þann inn heiða himin; þau eru merki mest minna verka, þau er allir menn síðan of séa. Hvat vanntu meðan, Hárbarðr?"Harbard kvad:
20.
"Mycken mölist jag brukade mot mörkridarna, då när jag lurade dem från männen; hårdan jätte jag tänkte Hlebard vara, han gav mig trollspö, men jag villade honom från vettet".Hárbarðr kvað:
20.
"Miklar manvélar ek hafða við myrkriður, þá er ek vélta þær frá verum; harðan jötun ek hugða Hlébarð vera, gef hann mér gambantein, en ek vélta hann ór viti".Tor kvad:
21.
"Med ont sinne lönade du då goda gåvor".Þórr kvað:
21.
"Illum huga launaðir þú þá góðar gjafar".Harbard kvad:
22.
"Det gynnar eken, som den av annan skrapar; så är alla sig lika. Vad vann du då medans, Tor?"Hárbarðr kvað:
22.
"Þat hefr eik, er af annarri skefr; of sik er hverr í slíku. Hvat vanntu þá meðan, Þórr?"Tor kvad:
23.
"Jag var österut med jättar brottades bedrövliga brudar, som till bergs gick; väldig vore jättars ätt, om alla levde, ingenting vore mäns under Midgård. Vad vann du då medans, Harbard?"Þórr kvað:
23.
"Ek var austr ok jötna barðak brúðir bölvísar, er til bjargs gengu; mikil myndi ætt jötna, ef allir lifði, vætr myndi manna undir Miðgarði. Hvat vanntu þá meðan, Hárbarðr?"Harbard kvad:
24.
"Jag var i Valland och vapenstrid förde, jag eggade kungar, men aldrig sonade; Odin äger jarlar, de som i strid faller, men Tor äger trälars släkte".Hárbarðr kvað:
24.
"Var ek á Vallandi ok vígum fylgdak, atta ek jöfrum, en aldri sættak; Óðinn á jarla, þá er í val falla, en Þórr á þræla kyn".Tor kvad:
25.
"Ojämnt dela du skulle mellan asar hären, om du hade väldigt stort välde".Þórr kvað:
25.
"Ójafnt skipta er þú myndir með ásum liði, ef þú ættir vilgi mikils vald".Harbard kvad:
26.
"Tor har särdeles styrka, men inte hjärta; av räddhåga och harhjärta var du i handsken stuvad, och tycktes du då ej Tor vara; varken tordes du då för rädslan din nysa eller fisa, så att Fjalar hörde".Hárbarðr kvað:
26.
"Þórr á afl œrit, en ekki hjarta; af hræðslu ok hugbleyði þér var i hanzka troðit, ok þóttisk-a þú þá Þórr vera; hvárki þú þá þorðir fyr hræðslu þinni hnjósa né físa, svá at Fjalarr heyrði".Tor kvad:
27.
"Harbard den harige, jag måtte dig till Hel dräpa om jag mäktade sträcka över sundet".Þórr kvað:
27.
"árbarðr inn ragi, ek mynda þik í hel drepa, ef ek mætta seilask um sund".Harbard kvad:
28.
"Varför skulle du över sundet sträcka, när orsak är alls ingen? Vad vann du då, Tor?"Hárbarðr kvað:
28.
"Hvar skyldir þú um sund seilask, er sakir ro alls engar? Hvat vanntu þá, Þórr?"Tor kvad:
29.
"Jag var österut och i ån var jag, då som mig sökte de, Svårangs söner; grus de på mig slungade, av gagnet blev de dock litet glada, då blev de först att av mig fred begära. Vad vann du då medans, Harbard?"Þórr kvað:
29.
"Ek var austr ok ána varðak, þá er mik sóttu þeir Svárangs synir; grjóti þeir mik börðu, gagni urðu þeir þó lítt fegnir, þó urðu þeir mik fyrri friðar at biðja. Hvat vanntu þá meðan, Hárbarðr?"Harbard kvad:
30.
"Jag var österut och över envar dömde, jag lekte med den linvita och lönnting höll jag, gladde den gullbjärta, gamman njöt mön av".Hárbarðr kvað:
30.
"Ek var austr ok við einhverja dæmðak, lék ek við ina línhvítu ok launþing háðak, gladdak ina gullbjörtu, gamni mær unði".Tor kvad:
31.
"Gott ägde du möars känslor där då".Þórr kvað:
31.
"Góð áttu þér mankynni þar þá".Harbard kvad:
32.
"Din hjälp vore jag då tarvande, Tor, för att hålla den linvita mön".Hárbarðr kvað:
32.
"Liðs þíns væra ek þá þurfi, Þórr, at ek helda þeiri inni línhvítu mey".Tor kvad:
33.
"Jag skulle dig då den bjudit, om jag bort dit kommit".Þórr kvað:
33.
"Ek mynda þér þá þat veita, ef ek viðr of kæmumk".Harbard kvad:
34.
"Jag skulle dig då tro på, om ej du mig i trohet sviker".Hárbarðr kvað:
34.
"Ek mynda þér þá trúa, nema þú mik í tryggð véltir".Tor kvad:
35.
"Jag är ej slik hälbitare som gammal hudsko om våren".Þórr kvað:
35.
"Emk-at ek sá hælbítr sem húðskór forn á vár".Harbard kvad:
36.
"Vad vann du då medans, Tor?"Hárbarðr kvað:
36.
"Hvat vanntu þá meðan, Þórr?".Tor kvad:
37.
"Bärsärkars brudar bultade jag på Läsö; de hade vållat ondast: villat folket helt".Þórr kvað:
37.
"Brúðir berserkja barðak í Hléseyju; þær höfðu verst unnit: vélta þjóð alla".Harbard kvad:
38.
"Kränkning vann du då, Tor, när du på kvinnor bultade".Hárbarðr kvað:
38.
"Klæki vanntu þá, Þórr, er þú á konum barðir".Tor kvad:
39.
"Varginnor de var, men visst ej kvinnor, söndrade skutan min, som jag stagat hade, hotade mig med järnpåk, och hetsade Tjalve. Vad vann du medans, Harbard?"Þórr kvað:
39.
"Vargynjur þat váru, en varla konur, skelldu skip mitt, er ek skorðat hafðak, œgðu mér járnlurki, en eltu Þjalfa. Hvat vanntu meðan, Hárbarðr?"Harbard kvad:
40.
"Jag var i hären, som hitåt ställde spirande stridsfanor spjut att rödmåla".Hárbarðr kvað:
40.
"Ek vark í hernum, er hingat gerðisk gnæfa gunnfana geir at rjóða".Tor kvad:
41.
"Detsamma ska du nu få, när du mött oss med illvilja att bjuda".Þórr kvað:
41.
"Þess viltu nú geta, er þú fórt oss óljúfan at bjóða".Harbard kvad:
42.
"Böta skall jag dig då med händers ring som skiljemän förunnade, de som oss vill sämja".Hárbarðr kvað:
42.
"Bœta skal þér þat þá munda baugi, sem jafnendr unnu, þeir er okkr vilja sætta".Tor kvad:
43.
"Varifrån tog du dessa de hånfulla orden, som jag hörde aldrig hånfullare?"Þórr kvað:
43.
"Hvar namtu þessi in hnœfiligu orð, er ek heyrða aldregi in hnœfiligri?"Harbard kvad:
44.
"De tog jag hos männen de ålderstigna, som bor i hemmansskogar".Hárbarðr kvað:
44.
"Nam ek at mönnum þeim inum aldrœnum, er búa í heimis skógum".Tor kvad:
45.
"Dock ger du gott namn åt dösar, när du kallar dem hemmansskogar".Þórr kvað:
45.
"Þó gefr þú gott nafn dysjum, er þú kallar þær heimis skóga".Harbard kvad:
46.
"Så dömer jag om sådant skick".Hárbarðr kvað:
46.
"Svá dæmi ek of slíkt far".Tor kvad:
47.
"Ordsnaran din ska dig ont komma av, om jag rår att vågen vada; högre än ulven tror jag du yla skulle, om du har av hammaren hugg".Þórr kvað:
47.
"Orðkringi þín mun þér illa koma, ef ek ræð á vág at vaða; ulfi hæra hygg ek þik œpa munu, ef þú hlýtr af hamri högg".Harbard kvad:
48.
"Siv äger horkarl hemma, hans möte ska du söka, mot den ska du mod bruka, det är dig viktigare".Hárbarðr kvað:
48.
"Sif á hó heima, hans muntu fund vilja, þann muntu þrek drýgja, þat er þér skyldara".Tor kvad:
49.
"Mäler du med munnen råd, så som mig skulle värst tyckas, mesaktige mannen, menar jag, att du ljuger".Þórr kvað:
49.
"Mælir þú at munns ráði, svá at mér skyldi verst þykkja, halr inn hugblauði, hygg ek, at þú ljúgir".Harbard kvad:
50.
"Sant tror jag mig säga; sen är du på resan din; långt vore du nu kommen, Tor, om i lönndom du farit".Hárbarðr kvað:
50.
"Satt hygg ek mik segja; seinn ertu at för þinni; langt myndir þú nú kominn, Þórr, ef þú litum færir".Tor kvad:
51.
"Harbard ynkryggen, hellre har du nu mig fördröjt".Þórr kvað:
51.
"Hárbarðr inn ragi, heldr hefr þú nú mik dvalðan".Harbard kvad:
52.
"Asa-Tor tänkte jag aldrig skulle gäcka fäherde i färd".Hárbarðr kvað:
552.
"Ása-Þórs hugða ek aldregi mundu glepja féhirði farar".Tor kvad:
53.
"Råd ska jag dig nu råda: ro du hitåt båten, våga vådan, var med Magnes fader".Þórr kvað:
53.
"Ráð mun ek þér nú ráða: ró þú hingat bátinum, hættum hætingi, hittu föður Magna".Harbard kvad:
54.
"Far du fjärran noret, dig skall färjan nekas".Hárbarðr kvað:
54.
"Farðu firr sundi, þér skal fars synja".Tor kvad:
55.
"Visa du mig nu vägen, då du vill mig ej över vågen färja".Þórr kvað:
55.
"Vísa þú mér nú leiðina, alls þú vill mik eigi um váginn ferja".Harbard kvad:
56.
"Litet är att neka, långt är att fara: en stund är till stocken, annan till stenen, håll du så till vägens vänster, tills du hittar Verland; där må Fjörgyn hitta Tor, sin son, och hon skall visa honom ättlingars vägar till Odins länder".Hárbarðr kvað:
56.
"Lítit er at synja, langt er at fara: stund er til stokksins, önnur til steinsins, haltu svá til vinstra vegsins, unz þú hittir Verland; þar mun Fjörgyn hitta Þór, son sinn, ok mun hon kenna hánum áttunga brautir til Óðins landa".Tor kvad:
57.
"Månne jag komma dit idag?"Þórr kvað:
57.
"Mun ek taka þangat í dag?"Harbard kvad:
58.
"Kom med möda och elände under uppgångande solen, som jag gissar ska värma".Hárbarðr kvað:
58.
"Taka við víl ok erfiði at upprennandi sólu, er ek get þána".Tor kvad:
59.
"Samtalet vårt blir nu kort, då du mig med smälek endast svarar; löna skall jag dig nekad färd, om vi finner varann igen".Þórr kvað:
59.
"Skammt mun nú mál okkat, alls þú mér skœtingu einni svarar; launa mun ek þér farsynjun, ef vit finnumk í sinn annat".Harbard kvad:
60.
"Far du nu, dit som trollen helt tar dig".Hárbarðr kvað:
60.
"Far þú nú, þars þik hafi allan gramir".Kommentarer till texten
13:4. "ögur", "ursinne". Översättningen är inte självklar. Ordet är möjligen relaterat till adj. œgr (fruktansvärd, förskräcklig).
<- Till toppen<- Till Den poetiska Eddan